Το διοικητικό δίκαιο αποτελεί έναν από τους κύριους κλάδους του δημόσιου δικαίου. Η κύρια ενασχόλησή του είναι η ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ των διοικητικών αρχών του κράτους και των πολιτών. Ως εκ τούτου, οι διατάξεις του εξασφαλίζουν την ορθή λειτουργία της διοίκησης, προστατεύοντας τα δικαιώματα των πολιτών, αλλά και επιβάλλοντας όρια στις κρατικές εξουσίες.
Σ’ αυτό το άρθρο, θα εμβαθύνουμε στον τομέα του διοικητικού δικαίου και θα αναλύσουμε ποιο είναι το αντικείμενό του.
Γενικό και Ειδικό Διοικητικό Δίκαιο
Ένα εκ των βασικότερων χαρακτηριστικών του διοικητικού δικαίου αποτελεί η διάκρισή του σε Γενικό και Ειδικό Διοικητικό Δίκαιο.
Το Γενικό Διοικητικό Δίκαιο ή Γενικό Μέρος, ασχολείται με την ίδρυση και την οργάνωση των διοικητικών οργάνων του κράτους. Όπως προκύπτει, έχει ένα αρκετά ευρύ πεδίο δράσης, το οποίο βάζει τις βάσεις για τη διάκριση μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου.
Το Ειδικό Διοικητικό Δίκαιο ασχολείται με πιο λεπτομερείς κωδικοποιήσεις σε ειδικούς κλάδους που υπάγονται στο διοικητικό δίκαιο. Ενδεικτικά, το ειδικό διοικητικό δίκαιο περιλαμβάνει κλάδους, όπως το δημοσιοϋπαλληλικό, το αστυνομικό, το χωροταξικό και πολεοδομικό, το φορολογικό και το δίκαιο κοινωνικής ασφάλισης μεταξύ άλλων.
Κύρια Αντικείμενα του Διοικητικού Δικαίου
Όπως προκύπτει, το διοικητικό δίκαιο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία του κράτους και των δημόσιων φορέων. Ωστόσο, μπορούμε να διακρίνουμε και να συνοψίσουμε τα αντικείμενά του στα εξής:
- Η λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης: Ένας κεντρικός πυλώνας του διοικητικού δικαίου είναι η ρύθμιση της λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών. Αυτό περιλαμβάνει τους κρατικούς οργανισμούς, αλλά και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει ζητήματα όπως οι προσλήψεις, η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες των διοικητικών οργάνων.
- Η Διοικητική Διαδικασία: Πρόκειται για τη διαδικασία μέσω της οποίας τα διοικητικά όργανα εκδίδουν τις διοικητικές πράξεις. Οι κανόνες που διέπουν τη διοικητική διαδικασία διασφαλίζουν πως οι αποφάσεις λαμβάνονται με διαφάνεια και σέβονται τόσο τη νομοθεσία του κράτους όσο και τα δικαιώματα των πολιτών.
- Ο Έλεγχος της Νομιμότητας των Διοικητικών Πράξεων: Το διοικητικό δίκαιο δίνει βαρύτητα και στον έλεγχο της νομιμότητας των διοικητικών πράξεων. Αυτός ο έλεγχος μπορεί να είναι είτε εσωτερικός είτε εξωτερικός, ανάλογα εάν πραγματοποιείται από τα ίδια τα διοικητικά όργανα ή από τα δικαστήρια.
- Η Προστασία των Πολιτών από Καταχρηστικές Διοικητικές Ενέργειες: Επιπλέον, το διοικητικό δίκαιο περιλαμβάνει και τους απαραίτητους μηχανισμούς για την προστασία των πολιτών από αυθαίρετες ενέργειες της διοίκησης. Έτσι, κάθε πολίτης της χώρας έχει το δικαίωμα να προσφύγει στη δικαιοσύνη για την ακύρωση ή την τροποποίηση των διοικητικών αποφάσεων που παραβιάζουν τα δικαιώματά τους.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Το Συμβούλιο της Επικρατείας είναι το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο στην Ελλάδα. Ο ρόλος του για τον έλεγχο της νομιμότητας των διοικητικών πράξεων είναι καθοριστικός. Αυτό συμβαίνει καθώς δύναται να ακυρώσει τις διοικητικές πράξεις που παραβιάζουν τον νόμο ή το Σύνταγμα. Ως εκ τούτου, αυτός ο θεσμός λειτουργεί ως εγγύηση για την προστασία των πολιτών και τον έλεγχο της διοίκησης.
Τα ζητήματα διοικητικού δικαίου απαιτούν προσεκτικές κινήσεις και εξειδικευμένες γνώσεις. Στην περίπτωση που έχετε μια υπόθεση που υπάγεται στη δικαιοδοσία του, επικοινωνήστε με το δικηγορικό γραφείο μας.