Η νομική βοήθεια είναι ένας θεσμός που στοχεύει να εξασφαλίσει την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλους, ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση. Πρόκειται για μια σημαντική παροχή του κράτους πρόνοιας που δίνει τη δυνατότητα σε άτομα με χαμηλό εισόδημα να λάβουν νομικές υπηρεσίες δωρεάν ή με μειωμένο κόστος.
Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε το πλαίσιο της νομικής βοήθειας στη χώρα μας.
Τι είναι η νομική βοήθεια;
Η νομική βοήθεια παρέχεται σε άτομα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν για τη νομική στήριξη που έχουν ανάγκη για την υπόθεσή τους. Ο θεσμός έχει τεθεί σε ισχύ με το νόμο 3226/2004.
Οι δικηγόροι που προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες είναι επιλεγμένοι από έναν ειδικό κατάλογο που έχει δημιουργήσει ο οικείος Δικηγορικός Σύλλογος. Η επιλογή πραγματοποιείται με αλφαβητική σειρά, σύμφωνα με το άρθρο 3 του νόμου 3226/2004.
Ποιοι δικαιούνται νομική βοήθεια;
Σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου 3226/2004, νομική βοήθεια δικαιούνται όλοι οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, δικαίωμα σ’ αυτήν έχουν και οι πολίτες τρίτου κράτους και ανιθαγενείς, εφόσον έχουν νόμιμη κατοικία ή συνήθη διαμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ωστόσο, το βασικό κριτήριο για τη λήψη νομικής βοήθειας είναι το εισόδημα του ατόμου που την αιτείται. Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος ορίζει πως πολίτες χαμηλού εισοδήματος είναι εκείνοι των οποίων το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τα δύο τρίτα των κατώτατων ετήσιων ατομικών αποδοχών που προβλέπει η νομοθεσία. Στην περίπτωση υπόθεσης ενδοοικογενειακής διαφοράς, δεν λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα εκείνου με τον οποίο υπάρχει η διαφορά.
Τι καλύπτει η νομική βοήθεια;
Η νομική βοήθεια καλύπτει ένα ευρύ φάσμα υποθέσεων. Δηλαδή, περιλαμβάνονται υποθέσεις ποινικού, αστικού και εμπορικού δικαίου κάθε βαθμού.
Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο 6 του νόμου 3226/2004 ορίζει πως παροχή νομικής βοήθειας σε ποινικές υποθέσεις συνίσταται στο διορισμό συνηγόρου. Δικαιούχος της είναι κάθε ύποπτος ή κατηγορούμενος, ανεξαρτήτως της ιθαγένειας ή του τόπου κατοικίας του, εφόσον πληρούνται τα εισοδηματικά κριτήρια.
Από την άλλη πλευρά, το άρθρο 9 του νόμου 3226/2004 ορίζει πως παροχή νομικής βοήθειας σε υποθέσεις αστικού και εμπορικού χαρακτήρα συνίσταται στην απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής μέρους ή του συνόλου των εξόδων της διαδικασίας. Επιπλέον, ο δικαιούχος μπορεί να ζητήσει το διορισμό δικηγόρου, συμβολαιογράφου και δικαστικού επιμελητή, για την υπεράσπιση και εκπροσώπησή του στο δικαστήριο.
Πώς μπορεί κάποιος να αιτηθεί νομική βοήθεια;
Η διαδικασία αίτησης για νομική βοήθεια περιλαμβάνει τα παρακάτω βήματα σύμφωνα και με την τελευταία τροποποίηση του νόμου 5095/2024:
- Ο δικαιούχος πρέπει να καταθέσει αίτηση παροχής νομικής βοήθειας. Η αίτηση αναφέρει συνοπτικά το αντικείμενο της δίκης ή της πράξης και όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά αποδεικτικά της οικονομικής καταστάσεως του δικαιούχου. Τα δικαιολογητικά είναι αντίγραφο φορολογικής δήλωσης, αντίγραφο δήλωσης περιουσιακής καταστάσεως, εκκαθαριστικό σημείωμα, Α.Φ.Μ., βεβαιώσεις υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας, ένορκες βεβαιώσεις, αποδεικτικά της κατοικίας ή διαμονής (εάν πρόκειται για πολίτη τρίτης χώρας).
- Η αίτηση και τα δικαιολογητικά πρέπει να υποβληθούν δεκαπέντε τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δίκη ή την πράξη για την οποία ζητείται η παροχή νομικής βοήθειας.
- Ο αρμόδιος δικαστής εξετάζει την αίτηση και μπορεί να εξετάσει μάρτυρες, καθώς και τον αιτούντα, με όρκο ή χωρίς όρκο, να συγκεντρώσει πληροφορίες και στοιχεία και να διατάξει την κλήτευση του αντιδίκου. Η αποδοχή ή απόρριψη της αίτησης πρέπει να είναι αιτιολογημένη.
Η νομική βοήθεια αποτελεί έναν σημαντικό θεσμό που προασπίζεται τα δικαιώματα των πολιτών ανεξάρτητα από την οικονομικής τους κατάσταση. Ελάτε σ’ επικοινωνία με το δικηγορικό γραφείο μας για την υπόθεσή σας.