Η διαφθορά αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα σύγχρονα κράτη. Αυτός ο τύπος εγκλημάτων δεν επηρεάζει μόνο τη διαφάνεια, αλλά έχει αντίκτυπο και στην οικονομία και την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς. Ως εκ τούτου, ο Ποινικός Κώδικας περιλαμβάνει συγκεκριμένες διατάξεις που αφορούν τα εγκλήματα διαφθοράς που διαβρώνουν τη δημόσια διοίκηση και την ιδιωτική οικονομία.
Σε αυτό το άρθρο, θα δούμε αναλυτικότερα ποια είναι τα εγκλήματα διαφθοράς που ορίζονται στον Ποινικό Κώδικα, αλλά και τις διεθνείς συμβάσεις που έχουν ενσωματωθεί στη νομοθεσία της Ελλάδας.
Βασικές Μορφές Εγκλημάτων Διαφθοράς
Δωροδοκία και Δωροληψία
Η δωροδοκία αφορά την προσφορά ή αποδοχή ωφελημάτων με σκοπό την επηρεασμένη λήψη αποφάσεων. Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, η δωροδοκία διαιρείται σε:
- Δωροδοκία και δωροληψία δημοσίων υπαλλήλων (άρθρα 235-236), όπου τιμωρείται τόσο ο υπάλληλος που δέχεται το όφελος όσο και ο ιδιώτης που το προσφέρει.
- Δωροδοκία και δωροληψία δικαστικών λειτουργών (άρθρο 237 και 237 Α), η οποία επισύρει αυστηρότερες ποινές.
- Δωροδοκία και δωροληψία βουλευτών (άρθρα 237 Β και 237 Γ) όπου προβλέπεται τόσο ποινή κάθειρξης όσο και χρηματική ποινή.
Απιστία κατά του Δημοσίου
Η απιστία σχετική με την υπηρεσία (άρθρο 256) αναφέρεται στις περιπτώσεις όπου δημόσιος υπάλληλος προκαλεί οικονομική ζημία στο κράτος. Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο αναφέρει πως είναι ο υπάλληλος που «ελαττώνει εν γνώσει του και για να ωφεληθεί ο ίδιος ή άλλος, τη δημόσια, τη δημοτική ή την κοινοτική περιουσία ή την περιουσία νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, της οποίας η διαχείριση τού είναι εμπιστευμένη».
Κατάχρηση Εξουσίας
Το αδίκημα της κατάχρησης εξουσίας (άρθρο 239) αφορά περιπτώσεις όπου κρατικοί λειτουργοί χρησιμοποιούν τη θέση τους για να εξυπηρετήσουν προσωπικά ή τρίτα συμφέροντα εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Το άρθρο ορίζει τις περιπτώσεις:
- Όπου ο υπάλληλος χρησιμοποίησε παρανόμως εκβιαστικά μέσα για να πετύχει έγγραφη ή προφορική κατάθεση κατηγορουμένου,
- Όπου εν γνώσει του εξέθεσε σε δίωξη κάποιον αθώο ή παρέλειψε να διώξει κάποιον υπαίτιο ή προκάλεσε την απαλλαγή του από την τιμωρία.
Νομιμοποίηση Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες (Ξέπλυμα Χρήματος)
Η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (άρθρο 4 του νόμου 4816/2021) προκύπτει από τις εξής πράξεις:
- Η μετατροπή ή η μεταβίβαση περιουσίας εν γνώσει του γεγονότος ότι προέρχεται από εγκληματική δραστηριότητα,
- η απόκρυψη ή συγκάλυψη της αλήθειας, όσον αφορά τη φύση, την προέλευση, τη διάθεση, τη διακίνηση ή τη χρήση περιουσίας ή τον τόπο όπου αυτή βρίσκεται ή την κυριότητα επ’ αυτής,
- η απόκτηση, κατοχή ή χρήση περιουσίας εν γνώσει του γεγονότος ότι η περιουσία προέρχεται από εγκληματική δραστηριότητα,
- η χρησιμοποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα για έσοδα που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες, με σκοπό να τους προσδοθεί νομιμοφάνεια.
Λοιπές Διατάξεις για την Αντιμετώπιση της Διαφθοράς
Η διαφθορά αποτελεί ένα ζήτημα που απασχόλει τα κράτη σε διεθνές επίπεδο. Έτσι, έχουν υπογραφεί διεθνής συμβάσεις για την αντιμετώπισή της. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ψηφίσει οδηγίες, τις οποίες κι έχουν ενσωματώσει όλα τα κράτη-μέλη. Η ελληνική νομοθεσία έχει ενισχύσει τις διατάξεις περί διαφθοράς, ευθυγραμμιζόμενη με αυτές τις διεθνείς συνθήκες και τις ευρωπαϊκές οδηγίες.
Οι σημαντικότερες εξ αυτών είναι οι παρακάτω:
- Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά της Διαφθοράς (UNCAC),
- Η Οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 για την καταπολέμηση της απάτης κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, η οποία ενσωματώθηκε στην Ελληνική νομοθεσία με τον νόμο 4689/2020,
- Η Σύμβαση του ΟΟΣΑ για την καταπολέμηση της διαφθοράς αλλοδαπών δημοσίων υπαλλήλων στις διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές.
Ελάτε σε επικοινωνία με την ομάδα των εξειδικευμένων νομικών μας στην περίπτωση που είστε αντιμέτωποι με ένα ζήτημα διαφθοράς.